Kavaklıdere Belediye Başkanlığı ve Muğla Valiliği iş birliğinde yürütülen “Coğrafi İşaretli Kavaklıdere Bakırcılığına Ait Yöreye Özgü Bakırcılık Desen ve Motiflerinin Gelecek Nesillere Aktarılması Projesi” kapsamında, tamamı kadın kursiyerlerden oluşan Bakır İşçiliği Kursu açıldı.
11 kursiyer ve 2 usta öğreticiyle başlayan kurs, haftanın 5 günü 08.30 – 13.00 saatleri arasında devam ediyor. Proje kapsamında kursiyerlerin ihtiyaç duyduğu tüm araç-gereçler ile bakır malzemeleri sağlanırken, usta öğretici ve kursiyerlerin ücretleri de proje bütçesinden karşılanıyor.
Kurs süresince Kavaklıdere Bakırcılığına özgü desen ve motifler işleniyor. Unutulmaya yüz tutmuş bir meslek olan bakırcılığın yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla yürütülen kursun, ilçenin kültürel değerleri arasında önemli bir yere sahip olduğu vurgulanıyor.
Kadın Kursiyerler Mutlu
Kurs Hocası Günnur Sağıroğlu ise şunları söyledi:
"35 senedir bu işi yapıyorum 25 yıldır aktif olarak evimde çalışıyorum. Amacımız, bu mesleği gelecek nesillere aktarmak ve kadınlara meslek kazandırmak. Bu mesleği en ince ayrıntısına kadar kursiyerlerimize öğretiyorum. İnşallah, daha iyi yerlere geleceğimizi düşünüyorum ve bu mesleği dünyaya duyuracağımıza inanıyorum. Herkese tavsiye ederim, çok değerli bir sanat”
Kursiyerlerden Gülben İbrikçi 23 yaşında olduğunu ve mesleğinin Veteriner Teknikeri olduğunu anlatarak, şunları söyledi:
“Bakırcılık kursuna geldim. Geleneksel sanatlara, bu tür şeylere ilgim çok. Hem evime katkıda bulunmak için hem de bu sanatı icra edebilmek için geldim. İleride aileme destek olmayı planlıyorum. Benim soyadım İbrikçi, Bakırcı bir aileden geliyorum. Planlıyorum. İnşallah o zaman kadar çok iyi bir şekilde bu işi öğrenmiş olurum. Herkese tavsiye ederim. Herkesin gelmesini isterim."
Tülay Alper ise kadın işlemeleri satan bir dükkanı olduğunu anlatarak şunları söyledi:
"Kavaklıdere de usta çırak ilişkisi artık kalmadı. Bu tür kurslar çok önemli. Kavaklıdere bakır ustalarının sayısı da çok az kaldı. Bu kursu duyunca çok heyecanlandım. Zaten geleneksel sanatları, bu tür şeyleri seviyorum. Bu sanatı gelecek nesillere aktarırız diye düşünüyorum. Herkese tavsiye ederim. Herkesin gelip bu sanatı tanımasını isterim."
Amacımız Kavaklıdere Bakırcılığını Gelecek Nesillere Aktarmak
Kavaklıdere Belediye Başkanı Mehmet Demir ise şunları söyledi:
“Kavaklıdere bakırcılığını gelecek nesillere, bize özgü motifleriyle, desenleriyle aktarmak amacıyla Muğla Valimiz Sayın Dr. İdris Akbıyık'a bir proje sunmuştuk. Onların da bizlere bir teşviki vardı bu konuda. İşte bu bakırcılığı gelecek nesillere aktaralım, özellikle kadınlarımızı iş sahibi yapalım, bununla ilgili ilgi duyan kadınlarımızı da hem meslek sahibi edinelim mantığıyla bir proje ürettik. Altı ay sürecek olan bir proje kapsamında işte %75'i finansal kaynağını Muğla Valiliğimiz, %25'ini de Kavaklıdere Belediye Başkanlığımızca karşılanmak üzere bu projemiz altı ay sürecek inşallah Burada biz amacımız şuydu: Coğrafi işaret alan Kavaklıdere bakırcılığını hem gelecek nesillere aktarmak desenleriyle, motifleriyle, onun ötesinde de kadınlarımızı hem meslek sahibi, hem onlara bir sosyal etkinlik alanı oluşturalım, sosyal etkinlikten daha ziyade de kurs bitimi sonrasında da bu kadınlarımızı kendi evlerinde de kendi iş yerlerinde de Kavaklıdere özgü coğrafi işaretli desenlerimizi, motiflerimizi, tepsilere, değişik objelere işleyerek, silindirleri işleyerek kendilerine ek bir gelir kaynağı olsun istiyoruz. Bu bağlamda da hem kadınlarımızın bir özgüveni olsun hem kadınlarımıza ek bir gelir kaynağı olsun gayreti içerisindeyiz.
Aynı zamanda biz Kavaklıdere’deki bakırcılık mesleğinin motiflerini, desenlerini, ürünlerini gelecek nesillere aktarılması için, bunların kayıt altına alınması için de işte Selçuk Üniversitesi öğretim üyelerinden Osman Kunduracı hocamız ve ekibiyle birlikte geçtiğimiz yıl 2024 yılı içerisinde bir kitap çalışması yaptık. Bu kitabımızda Kavaklıdere bakırcılığını da artık kayıt altına aldık. Bu kitabımızda hakikaten Kavaklıdere ilçemizdeki geçmişten, 800 yıllık geçmişi olan bütün ürünlerimizin, ölçüleriyle birlikte, desenleriyle birlikte çalışması var, motifleriyle birlikte”
Kavaklıdere Esnaf Odası Başkanı Ümit Alper ise şunları söyledi:
“İlçemizin en önemli tarihi değerlerinden bir tanesi de bakırcılık. Bakırcılık da biliyorsunuz özellikle günümüzde kaybolmaya yüz tutan meslekler arasında yer alıyor. Kavaklıdere İlçemizin simgesi haline gelen bakırcılığı yeniden canlandırmak, gelecek kuşaklara aktarmak ve en önemlisi de Kavaklıdereli kadınlarımıza bir meslek kazandırmak, ev ekonomilerine katkı sağlamak amacıyla 6 aylık bir kurs başlattık. Kursumuzda özellikle Kavaklıdereli kadınlarımıza bakırcılık sanatının inceliklerini öğreteceğiz. Coğrafi işaretli Kavaklıdere bakırcılığını tüm Türkiye'ye ve dünyaya inşallah tanıtmış olacağız. Bu bağlamda da özellikle kadınlarımız, hanımefendilerimiz bu kurs sonunda kendilerine ait bir meslek edinmiş olacaklar. Ev ekonomilerine katkı sağlayacaklar, kendi işlerini kurmuş olacaklar. Kavaklıdere Belediye Başkanımıza, Valimize ve bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür ediyorum."
Kavaklıdere Bakırcılığı
Muğla'nın Kavaklıdere ilçesi bakır cevherinden bakır levha üretilen önemli merkezlerden biridir. Kavaklıdere’nin bakırcılık geçmişinin 1600’lü yıllara kadar gittiği bilinir. Kavaklıdere’deki bakırcılar tarihsel olarak iki ana kategoride ürünler üretmiş ve kendilerini de büyük bakırcı ve küçük bakırcı olarak iki kategoride isimlendirmişlerdir. Büyük bakırcıların ürettiği bakır eşyalar mutfak eşyalarıdır.
Bakırcıların ve kalaycıların kendi aralarında geliştirip kullandıkları, yaklaşık 200 kelime ve rakamı içeren ve “palleci” (bakırcı ve kalaycı) dili olarak isimlendirilen Kavaklıdere’ye özgü bir bakırcı ve kalaycı dili de mevcuttur. Kavaklıdere Bakır El İşlemeciliğinin ayırt edici özelliği, bakırın elde dövme tekniği ile şekillendirilmesi ve desenlerinin çelik bir çivi ile elde işlenmesidir.
Bazı motifler işlenirken bu işlemi yapacak ustaların yanında çıraklık sistemiyle yetişmiş ustalar olması gereklidir. İyi bir bakır ustası 3-4 yılda yetişir. Ülkemizin diğer bölgelerinde bakır birleştirme yerlerinde oksijen kaynak kullanılırken; Kavaklıdere bakır atölyelerinde kenet, bakırcılıkta bilinen en eski birleştirme yöntemi perçin ve ocak kaynağı yoğun olarak kullanılır.
Kavaklıdere’de yöreye özgü 5 ana motif olan baklava, yelpaze, badem, ceviz ve selvi (kavak) motifleri yoğun olarak kullanılır. Bunun yanı sıra ürünler üzerinde Selçuklu ve Osmanlı motifleriyle birlikte dini motifler de yer alır. Anadolu’nun diğer bölgelerinde de kullanılan nar, cami, balık, Davut yıldızı, palmiye, cami zinciri, vazo, lale ve kilise motifleri Kavaklıdere bölgesinde daha farklı şekilde ve sık görülen süsleme motifleridir.
Kavaklıdere Bakır El İşlemeciliği, Muğla'nın Kavaklıdere ilçesinin kültüründe ve ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Üretimi, özellikle dövme tekniği bakımından ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
HABER: KENAN GÜRBÜZ